Boekreview: Testosteron Optimalisatie van Dennis Emaar
Van een cliënt kreeg ik onlangs het boek Testosteron Optimalisatie van Dennis Emaar mee naar huis, met het verzoek om het te lezen en mijn mening te geven. Omdat ik zelf veel bezig ben met gezonde voeding, krachttraining en het belang van testosteron in het menselijk lichaam, sprak het onderwerp mij meteen aan. Zeker gezien het optimaliseren van testosteron de afgelopen jaren een hot topic is geworden. Je zou zelfs kunnen spreken van een hype — mede ingegeven doordat testosteronwaardes bij mannen de afgelopen decennia zijn gedaald (Travison et al., 2006).
Helaas kan ik al snel zeggen: het boek viel mij zwaar tegen. Ik heb het dan ook niet uitgelezen. Waarom? Dat leg ik je hieronder uit.
Waarom ik gestopt ben met lezen na pagina 32
Vanaf de eerste hoofdstukken liep ik tegen zoveel aantoonbaar foutieve informatie aan, dat ik besloten heb het boek niet verder te lezen. Ik licht enkele opvallende punten toe:
1 Onjuiste claims over het Voedingscentrum (pagina 10 en 15)
Dennis beweert dat wetenschappelijk onderzoek van het Voedingscentrum wordt gefinancierd door commerciële partijen zoals Ahold, Heinz en Douwe Egberts. Hier is echter geen enkel bewijs voor. Het voedingscentrum heeft transparantie hoog in het vaandel staan. Zodoende zijn de jaarstukken gewoon in te lezen op de website. Na verificatie blijkt mijn bovenstaande bewering, dat er geen bewijs voor is, te kloppen (voedingscentrum, z.d.). Belangrijker nog: het Voedingscentrum doet helemaal geen wetenschappelijk onderzoek. Zij baseren hun informatie op adviezen van de onafhankelijke Gezondheidsraad
2 Foutieve weergave van testosterontherapie (pagina 11)
Dennis stelt dat testosterontherapie (TRT) op lange termijn niet werkt, gebaseerd op één enkele studie. Zonder bronvermelding en zonder uitleg over de onderzoeksopzet. Dat is wetenschappelijk gezien niet houdbaar.
Ook verwart hij testosterontherapie met anabolengebruik — twee compleet verschillende dingen. TRT brengt testosteronwaardes terug naar normale niveaus, terwijl anabolen deze ver boven de natuurlijke grenzen tillen
3 Misleidende uitspraken over financiering van onderzoek (pagina 16)
Hoewel hij suggereert dat door bedrijven gefinancierd onderzoek per definitie onbetrouwbaar is, hoeft dat helemaal niet zo te zijn. Voorbeeld: Danone heeft talrijke peer-reviewed studies gepubliceerd die hebben bijgedragen aan beter begrip van darmgezondheid en probiotica. Een voorbeeld van zo een studie is Investigating The Impact Of Cow’s Milk Allergy Interventions On Infants’ Gut Microbiomes (Danone Research & Innovation, 2025)
4 Misverstanden rond groenten en “gifstoffen” (pagina 27-28)
Dennis noemt groenten bronnen van gifstoffen, zonder onderbouwing. Natuurlijk kunnen bepaalde stoffen in hoge doseringen giftig zijn — maar zoals dr. Layne Norton treffend zegt: It’s the dose that makes the poison. Zelfs water is giftig als je er teveel van drinkt.
Over goitrogenen in broccoli beweert hij eveneens dat deze stof een risico is, terwijl dit uitsluitend geldt voor mensen met bestaande schildklierproblemen. Als gezond persoon hoef je je hier helemaal niet druk om te maken. Enkel wanneer je enorme hoeveelheden rauwe broccoli per dag zou eten, en dit over een hele lange periode, bestaat er een mogelijkheid tot klachten. Hoe ging dat gezegde ook alweer? Oh ja! It’s the dose that makes the poison!
5 Autofagie en vasten: halve waarheden (pagina 32)
Autofagie — het natuurlijke “schoonmaaksysteem” van cellen — wordt inderdaad gestimuleerd door langdurig vasten. Dennis noemt 72 uur vasten als methode, maar laat cruciale informatie weg: calorierestrictie stimuleert ook autofagie, net als sporten. Bovendien is er continu enige mate van autofagie aanwezig in ons lichaam; het is geen aan/uit-systeem.
En ik hoor de sommige nu zeggen, ja maar met vasten is er meer sprake van autofagie dan tijdens een calorierestrictie. En tijdens een vastenperiode klopt dit ook . Echter wordt er na de vastenperiode weer normaal gegeten waardoor er sprake is van een vermindering van autofagie. Onder aan de streep is er, wanneer er bijvoorbeeld in 7 dagen, 3 dagen gevast wordt in vergelijking met 7 dagen in een calorierestrictie zitten, evenveel sprake van autofagie. Een extra voordeel aan eten met een kcal restrictie is dat je jezelf niet uit hoeft te hongeren ten opzichte van vasten. Shabkhizan et al., 2023; Bagherniya et al., 2018; Morselli et al., 2010; Yang & Zhang, 2020.)
Waarom ik hier kritisch op ben
Misschien vraag je je af waarom ik zo uitgebreid op deze fouten inga. Dat zit zo: als professional binnen voeding en sport hecht ik grote waarde aan juiste informatie en transparantie. Wanneer boeken zoals dit verkeerde claims verspreiden, leidt dit tot wantrouwen bij cliënten. Vervolgens moet ik als diëtist vaak extra moeite doen om evidence-based kennis te verdedigen. Dat is niet alleen vermoeiend, het belemmert ook de effectiviteit van mijn werk.
Conclusie: aanrader of niet?
Staan er dan helemaal geen juiste dingen in het boek? Jawel. Maar voor een gemiddelde lezer is het bijna onmogelijk om de juiste informatie van de onjuiste te onderscheiden. Daarom raad ik dit boek absoluut niet aan.
Wat werkt wél voor testosteronoptimalisatie?
Misschien benoemd Dennis één of meerdere punten verderop in zijn boek, ik weet het niet, want niet verder gelezen. Maar de waarheid is simpeler dan gedacht. Focus je op:
Gezonde, gevarieerde voeding
Beperken van ultrabewerkte producten
Regelmatig sporten (met een voorkeur voor krachttraining)
Stressreductie
Voldoende slaap
Een actief seksleven
Simpel, effectief, en wetenschappelijk onderbouwd.
Vragen of opmerkingen? Stuur me gerust een DM via Instagram: @roegkuijpers
Roeg Kuijpers
Diëtist, (top)sportcoach en personal trainer
———————————————————————————————————————
Bagherniya, M., Butler, A. E., Barreto, G. E., & Sahebkar, A. (2018). The effect of fasting or calorie restriction on autophagy induction: A review of the literature. Ageing Research Reviews, 47, 183–197. https://doi.org/10.1016/j.arr.2018.08.004
Investigating the impact of cow’s milk allergy interventions on infants’ gut microbiomes | Danone Research & Innovation. (2025, 21 januari). Danone Research & Innovation. https://www.danoneresearch.com/publication-library/investigating-the-impact-of-cows-milk-allergy-interventions-on-infants-gut-microbiomes/
Morselli, E., Maiuri, M. C., Markaki, M., Megalou, E., Pasparaki, A., Palikaras, K., Criollo, A., Galluzzi, L., Malik, S. A., Vitale, I., Michaud, M., Madeo, F., Tavernarakis, N., & Kroemer, G. (2010). Caloric restriction and resveratrol promote longevity through the Sirtuin-1-dependent induction of autophagy. Cell Death And Disease, 1(1), e10. https://doi.org/10.1038/cddis.2009.8
Shabkhizan, R., Haiaty, S., Moslehian, M. S., Bazmani, A., Sadeghsoltani, F., Bagheri, H. S., Rahbarghazi, R., & Sakhinia, E. (2023). The Beneficial and Adverse Effects of Autophagic Response to Caloric Restriction and Fasting. Advances in Nutrition, 14(5), 1211–1225. https://doi.org/10.1016/j.advnut.2023.07.006
Travison, T. G., Araujo, A. B., O’Donnell, A. B., Kupelian, V., & McKinlay, J. B. (2006). A Population-Level decline in serum testosterone levels in American men. The Journal Of Clinical Endocrinology & Metabolism, 92(1), 196–202. https://doi.org/10.1210/jc.2006-1375